DUBBELKL!K tegen eenzaamheid

Eenzaamheid, het komt helaas steeds meer voor. Ook onder ouderen is eenzaamheid een groot sociaal probleem. Josée Potters werkt op onze klantenservice waar ze in contact kwam met ouderen met een (zorg)vraag. Ze signaleerde in veel gevallen ook eenzaamheid en stroopte de mouwen op. Op eigen initiatief – en volledig ondersteund door Van Neynsel – richtte ze DUBBELKL!K op. Het doel; eenzaamheid onder ouderen tegengaan.

DUBBELKL!K (inderdaad, geschreven in hoofdletters en met een uitroepteken als letter i) faciliteert ouderen bij het in contact komen met gelijkgestemden. Zo worden bijeenkomsten georganiseerd, en wordt de gevonden klik gekoesterd. Eigenlijk is Josée een matchmaker. In sommige gevallen zelfs een koppelaarster, want de eerste twee ‘kandidaten’ van DUBBELKL!K kregen een relatie.

Bijeenkomsten

Elke maand zijn twee DUBBELKL!K-bijeenkomsten. “Soms nodig ik mensen zelf uit, soms adviseren verzorgenden of wijkverplegers ouderen om te komen. Ik ben erg afhankelijk van input van collega’s: hun signalerende en voorlichtende rol is voor mij van groot belang. Ik stel mensen aan elkaar voor, en soms vinden ze elkaar bij een bijeenkomst. Er zijn al vele vriendschappen ontstaan, en daar doe ik het allemaal voor.”

Hebben ouderen meer contacten, dan is er uiteindelijk ook minder zorg nodig. “Ik ben ervan overtuigd dat sociale contacten geluk en gezondheid bevorderen. Van eenzaamheid kun je letterlijk ziek worden.”

Nieuw restaurant

Het restaurant van De Grevelingen heeft een flinke metamorfose ondergaan. De keuken was helemaal achterin het gebouw, dus moesten de medewerkers steeds op en neer lopen, door een smalle gang. Niet bepaald efficiënt. Nu zit alles in dezelfde ruimte: een semi-open keuken, middenin het restaurant.

Het nieuwe restaurant is veel gezelliger. Geen grote ruimte meer die aanvoelt als een zaal, maar verschillende hoekjes en een tussenwand van in-betweens die dicht kunnen om knussere ruimtes te creëren. Ook is de voorpui eruit, waardoor bewoners en gasten bij binnenkomst direct bij de koffietafel in het restaurant, tevens ontvangstruimte, staan. “We zien dat er veel gebruik van wordt gemaakt en dat bewoners en bezoekers het een fijne ruimte vinden”, zegt Emmy Verhulsdonck, teamleider gastvrijheid.

Voor de opknapbeurt van De Grevelingen is samengewerkt met studenten van SintLucas uit Boxtel, die een ontwerp van de inrichting maakten. Ook de cliëntenraad van De Grevelingen was nauw bij dit proces betrokken. Binnenhuisarchitect André van der Gun maakte vervolgens het ontwerp.

Minder verspilling

Koken doen we in principe niet meer zelf bij Van Neynsel. Van onze leverancier nemen we zogenoemde sous-vide-componenten af, een systeem dat plate-service heet. Dat betekent dat we koud eten krijgen, vacuümverpakt zodat de voedingsstoffen intact blijven. Het eten leggen we na bestelling koud op een bord, en verwarmen het in 10 minuten tijd in speciale steamers. “Wat we nog willen uitbreiden is het aanbod van lunchgerechten. En ook rondom de warme maaltijd nog meer beleving creëren. Ik vind het bijvoorbeeld leuk om als we stamppot serveren zelf de spekjes uit te bakken. Dan ruikt het overal lekker naar spek.”

Het grote voordeel van deze werkwijze is dat we alleen verwarmen wat besteld is, en de borden direct na verwarmen kunnen uitserveren. Ook kunnen bewoners en gasten dagelijks kiezen uit twee menu’s, waarvan de gerechten makkelijk gewisseld kunnen worden. Andere grote winst is dat bewoners nu tussen 12.00 en 18.00 uur warm kunnen eten, waar dat eerst alleen om 12.00 uur kon. “Bij de locaties Eemwijk en Boswijk gelden die tijden niet, want daar eten bewoners op de woning en worden de grand-cafés voornamelijk gebruikt door bezoekers, medewerkers en enkele omwonenden.”

Het eten dat we niet verwarmen, wordt bewaard. Dus is er amper verspilling. “Bij De Taling zijn we in 2018 van 20 procent naar 12 procent verspilling gegaan. En we willen naar de 10 procent. Dat kan door nog strakker op een goede manier de restjes te ‘verkopen’. Blijven er vandaag gehaktballen over? Dan kunnen we die morgen of overmorgen nogmaals aanbieden.”

‘Waar blijft Máxima nou?’

Prominent hangen ze naast de entree van Van Neynsel De Taling: portretten van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Getekend door de schilder- en tekenclub van De Taling, waar onder andere Eugene van Abkoude lid van is. “We wilden iets voor het huis maken. Maar wat? Toen merkten we op dat een portret van de koning ontbrak.” Eugene werkte aan de hand van een foto. Hij tekende Willem-Alexander na, en de andere leden van de club hielpen met het inkleuren en afronden van het portret. Een echt staaltje teamwork dus. “Later hoorden we: waar blijft Máxima nou? Dus hebben we ook van onze koningin op dezelfde manier een portret getekend.”

Openbare plek

De vereniging bestaat voornamelijk uit bewoners van De Taling, maar heeft ook twee wijkbewoners in de gelederen. “Elke maandagmiddag zitten we van 14.00 tot 16.00 uur hier in het Atrium. Een openbare plek, zodat ook anderen ons bezig kunnen zien, en wellicht gezellig aanschuiven om mee te doen.” Het programma is heel vrij. Kleuren, tekenen, schilderen: alles kan. Een vrijwilliger begeleidt en geeft tips.

Panoramafoto’s

Eugene heeft veel hobby’s. “Vroeger waren dat mineralen, fotografie en video. Tegenwoordig teken ik vooral nog. De hele gang op de afdeling van mijn appartement hangt vol met mijn werk.” Fotografie heeft Eugene ook weer opgepakt. “Ik heb mezelf een iPhone cadeau gedaan. Daar kun je beter mee fotograferen dan met menig fototoestel.” In het Atrium hangt bijvoorbeeld een prachtige panoramafoto van De Taling, die Eugene ‘gewoon’ met zijn telefoon maakte. Maar het absolute pronkstuk hangt in zijn appartement, aan de muur boven de televisie. Een anderhalve meter lange foto van het uitzicht van het huis in Nieuw-Guinea waar hij enkele jaren met zijn vrouw en kinderen woonde. “Ik ben daar onlangs terug geweest met mijn dochter en schoonzoon. Dat uitzicht heb ik vroeger nooit goed vast kunnen leggen, het zat vooral in mijn hoofd. Maar nu heb ik het uitzicht – dankzij mijn iPhone – mee naar huis genomen.”

Op de koffie bij de cliëntenraad

Elke maand op de koffie bij de cliëntenraad. Dat kan bij Van Neynsel Antoniegaarde. Tijdens die koffiebijeenkomsten op zaterdagochtend komen zo’n 40 bewoners en huurders vragen stellen, kennismaken of een praatje maken.

“Eens per maand zitten we op zaterdagochtend van 10.00 tot 11.00 uur in de Brasserie. We zijn een vraagbaak en signaleren eventuele knelpunten. De input uit de koffieochtenden bespreken we later met de wijkmanager”, vertelt secretaris/penningmeester Henk Nijland. Samen met voorzitter Ben van Herpen en voorzitter van de huurderscommissie Jo Westelaken vormt hij de cliëntenraad. “Jo hebben we er specifiek bij gevraagd als afgevaardigde van de huurders, omdat een groot deel van de aanleunwoningen van Antoniegaarde van woningcorporatie Zayaz is.” Henk zit ruim anderhalf jaar in de cliëntenraad en heeft Van Neynsel Antoniegaarde leren kennen als een plek waar de lijntjes kort zijn, en waar personeel en bewoners goed met elkaar omgaan. “Het is hier altijd gezellig.”

Waardevol contactmoment

De cliëntenraad is er voor elke bewoner met vragen. “Sommige vragen kunnen we meteen beantwoorden, bij andere gevallen verwijzen we door naar de juiste persoon. Ik zit ook in de centrale cliëntenraad van Van Neynsel en probeer via dat kanaal ook andere cliëntenraden met onze koffieochtend te introduceren. Het is namelijk een waardevol en heel laagdrempelig contactmoment.”

Sinterklaas

Op de koffie bij de cliëntenraad is ontstaan omdat de leden van de cliëntenraad regelmatig in de wandelgangen werden aangesproken door mensen met vragen. “We komen nu echt bij de kern en staan dicht bij de bewoners. En dat is precies waar een cliëntenraad voor staat. We hebben een zeer goed contact met de bewoners, en dat hoop ik vast te blijven houden. Andersom raak ik zelf ook steeds meer betrokken bij Antoniegaarde. Ik heb zelfs Sinterklaas gespeeld hier. De eerste keer in mijn leven was dat, en het was ontzettend leuk.”

“Dementie kwam voor mij echt in beeld door het dementieproces van mijn moeder. Het viel me op dat vaak meer wordt gekeken naar wat niet meer kan, in plaats van naar wat nog wel mogelijk is. Mensen met dementie kunnen misschien niet meer zo goed verwoorden wat hen bezighoudt, maar dat wil niet zeggen dat zij niet meer beleven, voelen en weten. Er is volgens mij wel degelijk besef aanwezig, hoewel gehuld in een (soms dichte) mist.

Door een samenloop van omstandigheden besloot ik vrijwilliger te worden in Boswijk. Het leek me fijn om iets in de gesprekssfeer te doen. Ik mocht aansluiten bij de gespreksgroep voor bewoners. Eerst als ondersteuner, daarna zelfstandig, vaak in samenwerking met een vrijwilliger. Elke maandagochtend komen we als gespreksgroep (nu bestaande uit 5 deelnemers) bij elkaar. Het is een hechte groep, de mensen zijn aan elkaar gewend en gewaagd. We gaan werkelijk met elkaar in gesprek, bevragen elkaar, zijn het eens en oneens met elkaar. Kortom, we zien, horen en verstaan elkaar. We bepalen samen waar het gesprek over gaat, het is óns gesprek. Het is mooi om te zien hoe de mensen bij elkaar soms herinneringen naar boven halen, elkaar kunnen troosten en begrip tonen voor elkaar. De deelnemers gaan na afloop weer vrolijk naar de woning terug. Daar gaat het om: fijne ervaringen zijn belangrijk in een wereld waarin het om het nú gaat.

Daarnaast ga ik op donderdagmiddag theedrinken en bijkletsen bij een bewoonster. We hebben allebei een chocoladeverslaving, dat schept een band… En sinds kort ondersteun ik de geestelijk verzorger tijdens de partnerbijeenkomsten die worden georganiseerd binnen Boswijk. Ik vind het niet alleen fijn, maar ook zinvol om ook de mensen rond de mens met dementie te ontmoeten. Het zorgt voor saamhorigheid en onderling vertrouwen en het kan in praktische zin ook zorgen voor een directer, beter en efficiënter contact met medewerkers van Boswijk.”

Elkaar zien, horen en verstaan

“Bij P&O zetten we in op duurzame inzetbaarheid: eens per jaar houden we een sterk-in-je-werk-week, en bij onze standaard jaargesprekken zetten we in op wat een medewerker nodig heeft om plezier te hebben en houden in het werk. Mijn werk is verder erg afwisselend en uitdagend. Sta ik bekend als de altijd vrolijke Astrid? Haha, ja, dat kan wel kloppen. Ik werk met plezier en laat dat graag zien.

Ik werk samen met Adrienne Schevers en Jeroen van Wanrooij op de afdeling P&O Advies. Mijn focus ligt op ziekteverzuim. Zo zorg ik dat ons nieuwe verzuimsysteem goed werkt en wordt bijgehouden, en begeleid ik bijvoorbeeld collega’s die ziek uit dienst gaan. Daarnaast adviseer ik leidinggevenden over verzuim, en hoe ze om kunnen gaan met langdurig verzuim. Ik ben trots op de dingen die we bij Van Neynsel doen. En dat we onze mooie verhalen en projecten ook delen, bijvoorbeeld via sociale media.”

Duurzame inzetbaarheid medewerkers

“Alles wat ik doe is in het belang van de mensen, of het nu om collega’s of bewoners gaat. Bij collega’s betekent dat bijvoorbeeld dat ik het als mijn verantwoordelijkheid zie dat zij het naar hun zin hebben en zich goed voelen. Hun werkgeluk straalt namelijk uit naar onze bewoners. Daarnaast waak ik over de look & feel van Antoniegaarde, die nog steeds verbetert. Het moet hier fijn wonen en verblijven zijn, in een sfeervolle omgeving. Ik ben zelf sfeergevoelig, en de mensen die hier wonen en werken zijn dat ook. Natuurlijk is echt luisteren belangrijk: wat kan beter en anders en wat gaat juist goed? Waar is behoefte aan?

De bewoners en collega’s van Antoniegaarde zijn dus mensen die we steeds beter leren kennen en zien. De expeditie die we als organisatie hebben ingezet vind ik prachtig. We focussen op wat welbevinden is voor de bewoners. We kijken serieus door een andere bril. Daardoor voel ik me meer dan ooit Van Neynsel.”

In het belang van de mensen

“Ik coördineer en organiseer het hele zorgproces vanaf het moment dat iemand hier komt wonen. Als EVV’er ontwikkel je echt een relatie met de bewoners. Ik begeleid twaalf personen als EVV’er en verricht ook nog de dagelijkse zorg. Daarnaast ben ik werkbegeleider voor leerlingen en stagiairs. Die combinatie en afwisseling van werkzaamheden maakt van mijn werk mijn passie. Want passie heb je wel nodig in de zorg. Ze zeggen wel eens gekscherend dat ik ben getrouwd met Van Neynsel. Ik voel me hier dan ook erg thuis en werk niet voor niets al 18 jaar bij Van Neynsel De Grevelingen.

We zijn onlangs gestart met de expeditie. In het begin was ik sceptisch: ik werk al lang bij Van Neynsel en heb diverse ontwikkeltrajecten doorlopen. Uiteindelijk blijft daar weinig van hangen. Maar nu ben ik om: ik heb echt wat aan de trainingen en merk een positieve ontwikkeling binnen het team. En omdat de hele locatie ermee bezig is, verbetert de sfeer overal. We werken beter samen, en zijn opener en positiever naar elkaar toe. Ook worden we pro-actiever. Ik hoop dat we dit vasthouden als de trainingen afgelopen zijn. En dat we ook nieuwe medewerkers erin mee krijgen.”

Getrouwd met Van Neynsel

“Ik werk vooral met mensen met dementie. Samen met verzorgenden kijk ik hoe het met de cliënt gaat, en welk eventueel signaalgedrag wordt vertoond. Signaalgedraag is bijvoorbeeld roepen. Als iemand roept, is dat een signaal dat er iets aan de hand is.

Observeren is belangrijk onderdeel van mijn werk. Op welke momenten is iemand bang, wanneer ontstaat onrust, wat zijn de triggers voor angsten? Daarnaast spreek ik veel met verzorgenden en familieleden. Die zijn bij deze doelgroep cruciaal om mijn werk goed te kunnen doen.

Bij mensen met dementie komen regelmatig angsten en somberheid voor. Behandeling is natuurlijk erg persoonsgebonden. Een depressie behandel je bijvoorbeeld door iemand te activeren aan activiteiten deel te nemen.

De expeditie vind ik heel belangrijk omdat het nog meer nadruk legt op welbevinden. Voor mij is dat niets nieuws; welbevinden is waar mijn werk om draait. En dat kan iets kleins als een glimlach zijn, tot iets groots als merken dat signaalgedrag vermindert.”

Nog meer nadruk op welbevinden

“De Expeditie zorg en welbevinden past bij wat nodig is in de zorg anno nu: zorg die om de mensen draait, niet om hun ziekte of beperking. Het is een zeer goed voorbereide transitie, die organisatie-breed wordt gedragen. De kracht is dat het niet alleen om de ideologie en visie van Van Neynsel gaat, maar ook om de persoonlijke ontwikkeling van teams en individuen. Bewoners én medewerkers hebben er dus wat aan.

Medewerkers krijgen een informatief en tegelijkertijd ludiek expeditieboekje en er zijn trainingen en gesprekken. Ik verwacht dat de expeditie Van Neynsel veel gaat brengen.
Is het dan allemaal rozengeur en maneschijn? Natuurlijk niet. De zorg heeft ook grote uitdagingen, zoals het tekort aan beroepskrachten. Een algemene uitdaging voor alle zorgorganisaties waar we creatieve en inventieve oplossingen voor proberen te vinden.
Soms komen bij de expeditie minder goede ervaringen naar voren. De kracht moet zijn dat het programma direct inhaakt op tegenslagen. En eventueel aanpassingen doorvoert om iedereen weer mee te kunnen nemen. Ik hoop dat die flexibiliteit er is en blijft. Dan gaat de expeditie heel positief uitpakken. Als bestuurder ad interim ben ik vooral enorm trots op alle medewerkers en hoe zij gezamenlijk vorm en inhoud geven aan de ambities van Van Neynsel.”

De expeditie gaat Van Neynsel veel brengen

“Alle potentiële cliënten komen bij ons binnen. De klantenservice is dus eigenlijk de entree van Van Neynsel. Daarnaast kan iedereen ons benaderen met vragen over wonen, zorg en welzijn. De cliënt is altijd het middelpunt en bij alles wat we doen bedenken we hoe we de cliënt het beste kunnen dienen en waar hij of zij bij gebaat is. De beste zorg in de beste woonomgeving, dat is leidraad bij ons werk. Daarbij kijken we naar iemands behoeften, sociale netwerk, het aanbod in de wijk, en naar ons eigen aanbod op de diverse locaties.

Naast de medewerkers aan de telefoon en de medewerkers wonen, zorg en welzijn, hebben we ook individueel begeleiders die naar de mensen thuis gaan. Soms op verzoek van familie, via de gemeente of via andere instanties. En ook natuurlijk omdat iemand ons zelf benadert met een (zorg)vraag. Die fase is een soort voorportaal waarin we potentiële cliënten leren kennen. We kunnen soms al helpen bij administratieve taken, of het creëren van een dagstructuur.

Onze informatievoorziening moet zo optimaal mogelijk zijn. Daarom hebben we een eigen Neynselwiki-systeem ontwikkeld: een interne kennis-databank over wetgeving, regels, vergoedingen, onze dienstverlening en noem maar op. Kortom: alles waar we bij de klantenservice een antwoord op moeten hebben.”

Klantenservice als entree van Van Neynsel

“Mantelzorger zijn overkomt je. En je gaat altijd te ver, over je eigen grenzen. Vele jaren verzorgde ik mijn man Gerard thuis toen hij na diverse herseninfarcten steeds minder mobiel werd, en ook geestelijk achteruit ging. Sinds 3 jaar woont hij bij Van Neynsel Eemwijk. Maar mantelzorger blijf je. Ik bezoek Gerard natuurlijk nog veel, en elke week gaat hij nog een middagje mee naar huis.

Het is zwaar om een partner te hebben die lichamelijk en geestelijk achteruit gaat. Ik ben mijn man kwijt. Terwijl hij er nog is. Als mantelzorger krijg je te maken met een vorm van rouw. Maar ook met schuldgevoel, bijvoorbeeld toen Gerard hier ging wonen. Ik ga met vriendinnen op vakantie en doe veel leuke dingen. Maar toch ben ik nog steeds vaak verdrietig als ik naar huis ga na een bezoek aan Gerard. Mijn boodschap: vergeet de mantelzorger niet! Juist de mantelzorger is vaak ook ontzettend eenzaam.

Bij Eemwijk heb ik inmiddels 2 keer deelgenomen aan een informele bijeenkomst voor partners van bewoners. Heel gezellig was dat. Je zit met lotgenoten, zonder dat zo te benoemen. We praten over onze ervaringen, maar keuvelen en lachen ook volop.

Het verzorgend personeel van de woning waar Gerard woont, is geweldig. Dat zijn allemaal mijn kinderen. Altijd tijd voor een praatje, en alle aandacht voor mij. Gerard is gelukkig al vanaf dag 1 graag hier. Als hij thuis is, zegt hij op een gegeven moment dat hij naar huis wil. En dan bedoelt hij Eemwijk.”

Op de foto poseert Marie-José met de eerst verantwoordelijke verzorgende van Gerard, Nancy Dissel.

Vergeet de mantelzorger niet